Muôn hình vạn trạng của rửa tiền qua mạng: Gọi Uber rồi không đi, cho đến mua rác trên Amazon

Tổng giám đốc của Văn phòng chống Ma tuý và Tội phạm của Liên Hiệp Quốc tuyên bố rằng, tất cả chúng ta đều có trách nhiệm trong việc ngăn chặn tội phạm mạng, vì tội phạm mạng có thể dẫn đến nhiều tội ác khác, từ buôn bán người cho đến buôn lậu ma tuý, vũ khí bất hợp pháp và động bật hoang dã.

Các quốc gia đang họp mặt tại UNODC tại Vienna để thảo luận về các biện pháp hình sự để ngăn chặn và chống lại tội phạm mạng. Bọn tội phạm mạng đang sử dụng công nghệ mới để tạo ra doanh thu 1,5 tỷ USD mỗi năm, và hành vi rửa tiền đang ngày càng gia tăng, dựa vào những phương pháp kỹ thuật số tiên tiến để tránh bị phát hiện.

Các hình thức rửa tiền đang ngày càng đa dạng, từ những cuốn sách điện tử giả giá 2000 bảng Anh trên Amazon, những bài đăng giả trên dịch vụ cho thuê nhà Airbnb, cho đến các loại tiền trong trò chơi điện tử.

Các tội phạm mạng ngày nay hoạt động trong một quỹ đạo hoàn toàn khác, nhờ vào những cách thức rửa tiền mới hơn và khó nắm bắt hơn. Và bởi vì những phương pháp theo dõi hành vi rửa tiền truyền thống phụ thuộc nhiều vào việc kiểm soát các giao dịch ngân hàng, chính quyền đang bỏ lỡ nhiều tội phạm mạng.

Giáo sư Michael McGuire, giáo sư tội phạm học tại Đại học Surrey, tác giả của một nghiên cứu mới về tội phạm mạng chia sẻ: "Theo dõi những cách bọn tội phạm mạng khéo léo sử dụng các công cụ kĩ thuật số để rửa tiền là một trong những thách thức lớn trong chính trị hiện nay."

Vào năm 2020, lượng tiền được rửa qua mạng so với lượng tiền được rửa bằng tiền mặt theo cách truyền thống sẽ tăng gấp đôi, do các nền kinh tế đang ngày càng hướng tới xu hướng không dùng tiền mặt.

Giáo sư McGuire cho biết: "Khi phải đối mặt với cảnh quan thay đổi nhanh chóng, với những cách thức rửa tiền qua mạng mới và những nhóm tội phạm mạng đang ngày càng giàu có, các cơ quan chính sách có nguồn quỹ hạn hẹp và nguồn lực hạn chế đang ngày càng cảm thấy khó khăn trong việc đối phó với bọn chúng."

Sự mở rộng của các mảng công nghệ tài chính, các dịch vụ thương mại điện tử và các ứng dụng di động đã khiến cho việc kinh doanh và chuyển tiền trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, nó cũng mở cửa cho bọn rửa tiền qua mạng, những kẻ mà đang lợi dụng các trang web và nền tảng để phục vụ ý đồ xấu xa.

Các giao dịch rửa tiền đã trở thành một điểm mù tài chính lớn mà chính quyền không thể nắm bắt kịp.

Các sản phẩm với giá "trời ơi đất hỡi" trên eBay trông có vẻ như là những giao dịch thực sự khi chúng được bán ra, tuy nhiên, trong thực tế, đó là những cách thức rửa tiền. Hành vi đơn giản và phổ biến này đã được bọn tội phạm dùng để tạo phễu tiền mặt cho các hoạt động chính trị bất hợp pháp.

Nhiều trang khác cũng xuất hiện các giao dịch giả mạo. Các tựa sách rác rưởi giá hàng ngàn đô la cũng đang được cho là tạo điều kiện để rửa tiền cho bọn tội phạm.

Một số tựa sách như I Have Abundance Overflowing In My Life Forever: Brinks Trucks Follow Me Everrywhere I Go Eternally (Whatever You Ask Believe Receive) đang được bán ra với giá 2000 USD.

Không chỉ có sách giả mạo trên Amazon, bọn rửa tiền còn đang lạm dụng những "chuyến đi ma" trên Uber, nơi mà khách hàng rửa tiền bằng cách thiết lập mức giá trước khi đi.

Trên Airbnb, bọn rửa tiền thuê nhà nhưng không có ai thực sự đến ở cả. Có nhiều báo cáo cho thấy kẻ gian đã sử dụng thẻ tín dụng bị đánh cắp để rửa tiền bẩn. Chúng bắt tay với những chủ cho thuê trên Airbnb, những người mà sau đó sẽ gửi lại một phần của số tiền cho thuê.

Các tựa game như Fifa và Counter Strike bán các vật phẩm trong game, cho phép game thủ đạt được lợi thế trong game.

Những vật phẩm này được bán lại với giá hàng ngàn đô la trên các chợ game thủ, nơi mà các hành vi rửa tiền vẫn diễn ra nhan nhản. Thậm chí, ở một số nơi, kẻ gian còn chuyển những khoản tiền ảo cho bọn cộng sự ở nước ngoài.

Các thanh toán mua hàng trên eBay thường được thông qua PayPal, vốn là một công cụ điển hình cho việc rửa tiền, trước khi các công cụ tiền mã hoá khác lên ngôi, như Zcash và Monero, cho phép ẩn danh gần như hoàn toàn. Tuy nhiên, PayPal vẫn còn khá phổ biến với bọn tội phạm.

PayPal đã xử lý 49 tỷ USD chỉ trong quý đầu năm 2018. Công ty hiện đang điều tra sự hiệu quả của phần mềm chống rửa tiền của mình.

Thế giới đang dần chuyển từ các hệ thống ngân hàng truyền thống sang những phương pháp thay thế như Alipay, WeChat Pay, Circle Pay và M-Pesa. Khi mà những hệ thống thanh toán di động đang ngày càng trở nên phổ biến, chúng cũng vô tình trở thành những công cụ không thể thiếu để phát triển nền kinh tế tội phạm mạng.

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ gần đây đã cảnh cáo rằng các hệ thống thanh toán di động, chiếm hơn 700 tỷ USD trong các giao dịch trên toàn cầu vào năm 2017, đang rất sơ hở cho hoạt động rửa tiền.

McGuire tiếp tục chia sẻ: "Các nhà quản lý tài chính đang phải đau đầu với những loại tội phạm này. Giống như hồi xưa, khi hệ thống bưu chính được sử dụng trong nền kinh tế tội phạm mạng, bạn không thể nào kiểm tra từng gói hàng được, và như vậy, bạn cũng không thể nào kiểm tra được các khoản giao dịch nhỏ hơn 1000 bảng Anh."

Tham khảo The Guardian