Vì sao năm 2038 có thể trở thành ‘ngày tận thế’ của máy tính – và còn tệ hơn cả lỗi Y2K?

Nhớ lại năm 1999, khi cả thế giới chìm trong cơn sốt Spice Girls, Beanie Babies và nỗi ám ảnh về Lỗi Y2K? Khi đó, nhiều người lo ngại rằng khi bước sang năm 2000, các hệ thống máy tính sẽ không thể nhận diện chính xác năm mới, khiến mọi thứ từ lịch điện tử đến nền kinh tế toàn cầu sụp đổ. Cuối cùng, Lỗi Y2K đã không xảy ra nhờ vào sự chuẩn bị kỹ lưỡng của các chuyên gia công nghệ. Nhưng nếu bạn nghĩ mọi chuyện đã kết thúc, hãy sẵn sàng – một sự cố tương tự đang chờ đợi chúng ta vào năm 2038.

Vào 03:14:07 ngày 19/1/2038 (UTC), nhiều hệ thống máy tính có thể gặp sự cố nghiêm trọng do Unix time 32-bit. Hệ thống này chỉ có thể đếm số giây từ ngày 1/1/1970 đến 2.147.483.647, và khi chạm đến giới hạn này vào ngày 20/1/2038, nó sẽ không thể tiếp tục mà sẽ bị reset về ngày 13/12/1901. Điều này có thể gây ra lỗi trên nhiều hệ thống máy tính quan trọng.

Giống như Y2K, Lỗi 2038 không phải là điều bất ngờ. Các chuyên gia đã biết đến nó từ lâu và giải pháp đơn giản là chuyển sang số nguyên 64-bit, giúp mở rộng giới hạn thời gian lên hàng tỷ năm. Tuy nhiên, việc nâng cấp này phức tạp hơn tưởng tượng vì rất nhiều hệ thống quan trọng vẫn dựa vào 32-bit time, từ cơ sở dữ liệu, phần mềm lập trình, hệ thống điều khiển công nghiệp đến thiết bị IoT. Nếu thay đổi cách lưu trữ thời gian mà không đồng bộ toàn bộ hệ thống, nhiều phần mềm cũ có thể gặp lỗi nghiêm trọng.

Hiện tại, một số hệ điều hành đã chuyển sang 64-bit, nhưng nhiều hệ thống cũ vẫn chưa được nâng cấp, tạo ra nguy cơ lớn. Theo chuyên gia bảo mật Michał Górny, việc chuyển đổi không thể diễn ra đột ngột vì các chương trình cũ sẽ gặp vấn đề tương thích. Đây là lý do nhiều thiết bị vẫn có thể chịu ảnh hưởng vào năm 2038 nếu không có sự chuẩn bị từ trước.

Ngay cả khi Lỗi 2038 được giải quyết, tương lai vẫn tiềm ẩn những vấn đề tương tự. Vào năm 2106, hệ thống dùng unsigned 32-bit integer sẽ gặp sự cố. Windows NT sẽ đối mặt với lỗi thời gian vào năm 2184. Xa hơn nữa, năm 2262 và 2446 cũng được dự đoán sẽ có những sự cố khác liên quan đến cách lưu trữ thời gian.

Những lỗi này xảy ra vì các kỹ sư thế kỷ trước không thể ngờ rằng công nghệ họ phát triển sẽ tồn tại lâu đến vậy. Nhưng liệu chúng ta có đang mắc phải sai lầm tương tự ngay lúc này? Nếu ngành công nghệ không kịp thích ứng, những "Lỗi Y2K tiếp theo" có thể sẽ còn xảy ra trong tương lai.