Phát hiện bất ngờ: Sống trong khu vực ô nhiễm không khí, có nồng độ bụi mịn cao lại bảo vệ bạn khỏi một bệnh ung thư?

Một nghiên cứu mới trên tạp chí European Academy of Dermatology and Venereology bất ngờ phát hiện ra một lợi ích hiếm hoi của việc sống trong các khu vực ô nhiễm không khí: Đó là bạn sẽ giảm được nguy cơ mắc u hắc tố, cũng là loại ung thư da ác tính và nguy hiểm nhất.

Nguyên nhân đến từ việc không khí ô nhiễm chứa rất nhiều các hạt vật chất PM10 và PM2.5, những hạt bụi minh siêu nhỏ lơ lửng trong khí quyển, sẽ thay bạn hấp thụ hoặc tán xạ bớt tia cực tím (UV) tới từ Mặt Trời.

Lợi ích đem lại sẽ giống như một ngày nhiều mây hoặc sương mù, trong đó, cường độ UV chiếu xuống mặt đất sẽ giảm xuống. Mà giảm tiếp xúc với tia UV vốn được cho là một biện pháp hiệu quả nhất trong việc bảo vệ bạn khỏi ung thư da.

"Tuy nhiên, điều quan trọng là chúng ta phải tiếp cận những kết quả này một cách hết sức thận trọng và đặt các tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người vào một góc nhìn toàn cảnh hơn", Justin Stebbing, một Giáo sư Khoa học Y sinh tại Đại học Anglia Ruskin, Anh Quốc cho biết.

"Chúng ta không nên vội vàng coi ô nhiễm không khí là tấm lá chắn tiềm năng giúp chống lại ung thư da".

Kết luận từ nghiên cứu mới này được rút ra như thế nào?

Nghiên cứu trên tạp chí European Academy of Dermatology and Venereology được thực hiện bởi các bác sĩ tại Khoa Da liễu của Bệnh viện Đại học Verona và Policlinico Gemelli ở thành phố Rome, Italia.

Trong đó, họ đã tuyển dụng 2.575 người tham gia: 1.473 bệnh nhân bị u hắc tố và 1.102 người khỏe mạnh không có tiền sử bệnh để làm nhóm đối chứng. Hơn 52% người tham gia ở cả hai nhóm là nam giới với độ tuổi trung bình là 63,89 ở nhóm bệnh và 61,66 ở nhóm chứng.

Các nhà điều tra đã thu thập thông tin về nhân khẩu học, thói quen hút thuốc, phân loại da cũng như theo dõi mức độ tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời hàng ngày, tiền sử bị cháy nắng và thói quen sử dụng kem chống nắng của họ.

Đặc biệt, dữ liệu chất lượng không khí xung quanh khu vực sinh sống của tất cả người tham gia đã được thu thập, với độ phân giải không gian lên tới 1 km ² . Thuật toán mô hình phân cấp Bayesian đã được sử dụng để ước tính mức độ tiếp xúc với bụi mịn PM10 và PM2.5 của mỗi người tham gia, trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2021.

Bụi mịn PM là các hạt rắn hoặc giọt chất lỏng ô nhiễm có trong không khí, thường được phát ra từ khí thải của xe cộ và các hoạt động công nghiệp khác. Cụ thể hơn, PM10 là các hạt có thể hít vào với đường kính từ 10 μm trở xuống, trong khi PM2.5 là các hạt có thể hít vào mịn hơn, với đường kính từ 2,5 μm trở xuống, nghĩa là chúng chỉ nhỏ bằng 1/30 đường kính sợi tóc.

Kết quả cho thấy những người sống ở khu vực có không khí ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với nồng độ bụi mịn PM10 và PM2.5 cao hơn lại có tỷ lệ mắc u hắc tố thấp hơn. Điều này đã được xác nhận sau khi các nhà khoa học loại bỏ sự ảnh hưởng của tất cả các biến số khác như màu da, tiền sử cháy nắng, thói quen hút thuốc... có thể tác động đến nguy cơ mắc ung thư hắc tố.

"Phát hiện của chúng tôi cho thấy tác động trung tính hoặc thậm chí có lợi của việc tiếp xúc với nồng độ PM10 và PM2.5 cao hơn, khi xét tới nguy cơ mắc bệnh ung thư hắc tố", các tác giả viết.

Hiện tượng này đến từ việc các hạt bụi mịn có khả năng hấp thụ, phân tán hoặc khuếch tán bức xạ UV tới từ Mặt Trời, và làm giảm tiếp xúc với UV, tác nhân gây ung thư da.

"Cả giá trị UVA và UVB hàng giờ và hàng ngày đều thể hiện mối tương quan nghịch đảo đáng kể với nồng độ PM10, với giá trị UVA hàng giờ giảm 4 × 10 ⁻³ W/m ² và giá trị UVB hàng giờ giảm 2,7 × 10 ⁻⁴ W/m ² cho mỗi 1 μg/m ³ PM10 tăng lên trong không khí", các nhà khoa học cho biết.

"Một số nghiên cứu đã báo cáo rằng các hạt bụi mịn PM có thể làm giảm bức xạ UV hơn 25%".

Phải xét đến bối cảnh lớn

"Một trong những vấn đề chính của nghiên cứu này là thiết kế quan sát của nó chỉ có thể cho thấy mối liên hệ chứ không chứng minh được nguyên nhân. Điều này có nghĩa là mặc dù có thể có mối liên hệ giữa mức độ bụi minh cao hơn và nguy cơ mắc bệnh u hắc tố thấp hơn, chúng ta không thể chắc chắn rằng ô nhiễm không khí là nguyên nhân trực tiếp gây ra tác động này", giáo sư Stebbing cho biết.

"Nghiên cứu này cũng được thực hiện ở một khu vực của Italia và không có nhiều người tham gia so với các nghiên cứu khác cùng loại. Mặc dù có khả năng mức PM cao hơn có thể ngăn chặn sự tiếp xúc với bức xạ cực tím (UV), là yếu tố rủi ro môi trường chính gây ra bệnh ung thư hắc tố, nhưng điều này không có nghĩa là ô nhiễm không khí nhìn chung sẽ tốt cho sức khỏe của chúng ta".

Theo giáo sư Stebbling, điều quan trọng cần nhấn mạnh là ô nhiễm không khí cực kỳ có hại cho sức khỏe con người theo nhiều cách. Các hạt vật chất, đặc biệt là các hạt mịn (PM2.5), có thể xâm nhập sâu vào phổi của chúng ta, thậm chí đi vào máu của chúng ta. Phơi nhiễm bụi mịn có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm các bệnh về đường hô hấp .

Ô nhiễm không khí có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các tình trạng như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và ung thư phổi . Tiếp xúc với các hạt vật chất làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và các vấn đề tim mạch khác.

Ngoài ra, nhiều nghiên cứu gần đây đã chỉ ra mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và suy giảm nhận thức, chứng mất trí và nhiều rối loạn thần kinh khác .

Danh sách này rất dài và ô nhiễm không khí thậm chí còn liên quan đến tình trạng trẻ nhẹ cân khi sinh, sinh non và các bất lợi trong thai kỳ. Trên thực tế, ước tính phơi nhiễm lâu dài với ô nhiễm không khí có thể gây ra hàng triệu ca tử vong sớm trên toàn thế giới mỗi năm, ngay cả ở mức PM thấp.

Trong khi nghiên cứu này tập trung vào bệnh ung thư hắc tố, ô nhiễm không khí cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc các loại vấn đề về da khác, bao gồm lão hóa sớm, tăng sắc tố (một tình trạng da khiến các mảng da sẫm màu) và làm trầm trọng thêm các tình trạng da liễu như viêm da dị ứng và bệnh vẩy nến.

Chúng ta cũng cần lưu ý rằng mặc dù đúng là bụi mịn có thể làm giảm nồng độ tia UV từ ánh sáng Mặt Trời và giúp chúng ta đỡ phơi nhiễm với tia cực tím hơn. Nhưng chúng ta có nhiều cách để tự làm điều đó hơn là dựa vào bụi mịn.

Chẳng hạn như sử dụng kem chống nắng , mặc quần áo bảo hộ và tìm bóng râm trong những giờ nắng cao điểm. Rốt cuộc, bạn không cần chuyển nhà đến một thành phố ô nhiễm chỉ để giảm tiếp xúc với UV trong bầu trời bụi mù mịt.

"Mặc dù nghiên cứu này cung cấp một góc nhìn thú vị về mối quan hệ phức tạp giữa các yếu tố môi trường và nguy cơ mắc bệnh u hắc tố, nhưng không nên hiểu đó là bằng chứng cho thấy ô nhiễm không khí có lợi cho sức khỏe của chúng ta", giáo sư Stebbing nhấn mạnh.

"Khả năng giảm nhẹ nguy cơ mắc bệnh ung thư hắc tố, nếu được xác nhận thông qua các nghiên cứu sâu hơn ở quy mô lớn hơn và tại các địa điểm khác, sẽ không đáng kể so với nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng mà không khí ô nhiễm gây ra".