Nếu tất cả 8 tỷ người trên thế giới quay trở lại kỷ Jura, liệu nền văn minh nhân loại có thể tiếp tục không?

Kỷ Jura: thiên đường của khủng long nhưng là cơn ác mộng cho loài người hiện đại

Kỷ Jura kéo dài từ khoảng 200 đến 145 triệu năm trước, là giai đoạn mà Trái Đất bị thống trị bởi khủng long, rừng rậm rạp và khí hậu ẩm nóng. Nếu ngày nay, 8 tỷ người đột ngột quay trở lại thời kỳ này với hành trang tối thiểu (chỉ một ít nước, thực phẩm và quần áo) họ sẽ phải đối mặt với một môi trường vô cùng khác biệt.

Trái Đất thời kỳ Jura có hàm lượng oxy chỉ nhỉnh hơn hiện tại đôi chút, khoảng 21%, đủ để con người hít thở bình thường. Tuy nhiên, nồng độ CO₂ cao gấp 5 lần hiện tại (khoảng 0,195%) có thể gây ra những ảnh hưởng nhất định lên sức khỏe và tinh thần như mệt mỏi, suy giảm nhận thức và khả năng vận động nếu tiếp xúc lâu dài.

Mặt khác, do sự phân tách của siêu lục địa Pangaea, khí hậu toàn cầu lúc ấy sẽ ấm áp và ổn định hơn, với rừng mưa nhiệt đới bao phủ nhiều nơi và chênh lệch nhiệt độ giữa các vùng không quá lớn.

Không có sông băng, không có mùa đông khắc nghiệt, nhưng theo đó, cũng không có lúa gạo, lúa mì, ngô hay bất kỳ loại thực phẩm nào con người hiện đại quen thuộc. Con người sẽ buộc phải làm quen với cây dương xỉ, rừng lá kim và hy vọng tìm được vài hạt thông hay lá non để sống sót.

Chính con người mới là kẻ yếu thế

Khi nghĩ đến kỷ Jura, người ta thường liên tưởng ngay đến những con khủng long khổng lồ như Brachiosaurus, Allosaurus, hay Stegosaurus. Tuy nhiên, nguy cơ lớn nhất mà con người hiện đại phải đối mặt không đến từ móng vuốt hay răng nanh, mà từ sự thiếu chuẩn bị.

Không mang theo vũ khí, thiết bị công nghệ, hay bất kỳ phương tiện hiện đại nào, phần lớn dân số loài người vốn đã quen với cuộc sống đô thị, văn phòng, thực phẩm chế biến sẵn và dịch vụ y tế sẽ nhanh chóng suy yếu.

Nhiễm trùng, mất nước, ngộ độc thực phẩm và bệnh tật từ hệ sinh thái cổ đại là những sát thủ thầm lặng. Ngay cả vi khuẩn và virus từ kỷ Jura, vốn hoàn toàn xa lạ với hệ miễn dịch hiện đại, cũng có thể trở thành thảm họa diệt chủng.

Khủng long tất nhiên vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng. Dù một số loài như Mamenchisaurus hiền lành, nhưng chúng có thể nặng đến 100 tấn, bất kỳ động tác phòng vệ nào của chúng cũng đủ nghiền nát một nhóm người.

Loài ăn thịt như Allosaurus (dài 9,5 mét, nặng 2,5 tấn) hay Tyrannosaurus (dài 10,5 mét, nặng 5 tấn) thì chẳng khác gì cơn ác mộng. Dù vậy, việc tránh chúng thay vì đối đầu có lẽ là phương án thực tế hơn.

Điều đáng hy vọng là trong bất kỳ thời đại nào cũng có những loài sinh vật nhỏ hơn, dễ tiếp cận hơn. Một số loài động vật có vú cổ đại như Sinodelphys chỉ dài khoảng 10 cm, trong khi những loài khủng long họ hàng gần của chim như Dromaeosaurus hay Archaeopteryx có kích thước vừa phải và có thể trở thành nguồn thực phẩm hoặc đối tượng thuần hóa tiềm năng của con người trong giai đoạn này.

Nền văn minh có thể phục hồi? Rất khó, nhưng không phải không thể

Ngay cả khi một số nhóm nhỏ người sống sót qua giai đoạn đầu đầy khó khăn, thì câu hỏi lớn hơn vẫn là: liệu họ có thể tái thiết nền văn minh?

Lịch sử đã chứng minh rằng nền văn minh hiện đại không phải là thành quả của cá nhân, mà là kết quả của sự phân công lao động cực kỳ phức tạp. Một kỹ sư hàng không không thể tự mình sản xuất một chiếc máy bay; một bác sĩ phẫu thuật cần đến hệ thống y tế hỗ trợ. Một khi sự kết nối này bị cắt đứt, kỹ năng của từng cá nhân trở nên vô dụng nếu không có cộng đồng hỗ trợ.

Thảm họa văn minh tương tự đã từng xảy ra tại Tasmania, nơi cư dân bản địa bị cô lập trong hàng chục ngàn năm. Khi người châu Âu đến, họ nhận thấy người dân nơi đây đã mất đi khả năng may mặc và chỉ còn lại kỹ năng chế tạo đá thô sơ, sự thụt lùi hơn cả thời đồ đá cũ. Nếu con người hiện đại cũng bị chia cắt và không thể duy trì sự truyền thừa tri thức, khả năng thoái hóa là hoàn toàn có thật.

Tuy nhiên, dân số 8 tỷ người là một con số khổng lồ. Ngay cả khi 99% bị xóa sổ, thì vẫn còn hàng trăm ngàn người sống sót, đủ để tạo nên những cụm nhân loại nhỏ có kiến thức, kỹ năng và tinh thần phục hồi mạnh mẽ.

Những người này có thể không tái lập được smartphone hay tàu vũ trụ ngay lập tức. Tuy nhiên, với những kiến thức hiện đại còn sót lại, quá trình tiến bộ của nền văn minh có thể sẽ nhanh hơn nhiều so với tổ tiên chúng ta. Thay vì hàng trăm ngàn năm, có lẽ chỉ mất vài ngàn năm để con người tái xây dựng những nền tảng cơ bản.

Đến lúc đó, những người sống sót sẽ lại tiếp tục hành trình chinh phục thế giới. Khủng long không còn là đối thủ không thể vượt qua. Với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể trồng trọt các loài cây Kỷ Jura, thuần hóa một số loài khủng long làm vật nuôi, xây dựng xã hội nông nghiệp và công nghiệp, giành lại quyền kiểm soát Trái Đất.

Tuy nhiên, đây chỉ là những suy đoán dựa trên lý trí. May mắn vẫn là yếu tố then chốt. Một cá nhân kiệt xuất có khả năng nhanh chóng tái thiết hệ thống liên lạc và y tế có thể cứu vãn tình thế. Ngược lại, một thảm họa tự nhiên hay dịch bệnh bất ngờ có thể xóa sổ toàn bộ 8 tỷ người xuyên không đến Kỷ Jura. Tương lai của nền văn minh nhân loại trong kỷ nguyên khủng long vẫn là một dấu hỏi lớn.