Chia tách Google có khả thi?

Với sự thống trị thị trường công nghệ, Google không tránh khỏi sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý và chính phủ các nước. Câu hỏi được đặt ra là liệu việc chia tách Google - một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới - có khả thi không, và nếu có, nó sẽ tác động thế nào đến thị trường công nghệ và người dùng toàn cầu?

Bối cảnh và lý do đề xuất chia tách Google

Trong vài năm trở lại đây, Google đã phải đối mặt với sự chỉ trích từ nhiều phía về hành vi chống cạnh tranh và sự thống trị trên thị trường. Các cơ quan quản lý tại Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU) và nhiều quốc gia khác đã mở các cuộc điều tra chống độc quyền nhằm vào Google và công ty mẹ Alphabet. Một trong những lý do chính của các cuộc điều tra này là việc Google kiểm soát gần như toàn bộ mảng quảng cáo trực tuyến và tìm kiếm trên Internet. Theo thống kê, Google chiếm hơn 90% thị phần công cụ tìm kiếm toàn cầu và có sự thống trị mạnh mẽ trong thị trường quảng cáo kỹ thuật số thông qua các nền tảng như Google Ads và YouTube.

Một biển báo được đặt trên tòa nhà Google tại khuôn viên của họ ở Mountain View, California, vào ngày 24/9/2019. (Ảnh: AP)

Một lý do khác để đề xuất chia tách Google là lo ngại về sự bảo mật dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư. Với sự hiện diện của Google trong hầu hết các mảng công nghệ, từ điện thoại di động (Android), trình duyệt web (Chrome), cho đến hệ thống đám mây (Google Cloud), hãng có thể thu thập và sử dụng khối lượng lớn dữ liệu của người dùng. Nhiều nhà lập pháp và chuyên gia lo ngại rằng, việc tích hợp tất cả những dịch vụ này dưới một mái nhà duy nhất có thể dẫn đến việc lạm dụng quyền lực và thao túng thông tin.

Những thách thức khi chia tách Google

Việc chia tách một tập đoàn lớn như Google không phải là điều dễ dàng. Quá trình này sẽ đối mặt với nhiều thách thức pháp lý, kỹ thuật và kinh tế. Dưới đây là những điều cần cân nhắc khi cân nhắc chia tách Google:

Cấu trúc công ty phức tạp: Google, thông qua công ty mẹ Alphabet, hiện đang hoạt động trên rất nhiều lĩnh vực khác nhau, từ công cụ tìm kiếm, phần mềm, quảng cáo, công nghệ di động, cho đến nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo (AI) và xe tự lái. Việc chia tách một công ty với cơ cấu phức tạp như vậy sẽ rất khó khăn, vì mỗi bộ phận của Google không chỉ phụ thuộc lẫn nhau về tài chính, mà còn về dữ liệu và công nghệ.

Tác động đến người dùng và thị trường: Việc chia tách Google có thể ảnh hưởng đến hàng tỷ người dùng trên toàn cầu. Google cung cấp các dịch vụ miễn phí như Gmail, Google Maps, và công cụ tìm kiếm, vốn trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hàng ngày. Nếu công ty bị chia tách, người dùng có thể phải đối mặt với sự phân mảnh trong trải nghiệm dịch vụ, hoặc các dịch vụ này có thể trở nên kém hiệu quả hơn.

(Ảnh: Search Engine Roundtable)

Khó khăn trong quản lý dữ liệu: Một trong những thách thức lớn nhất khi chia tách Google là việc quản lý và chia sẻ dữ liệu. Google thu thập và sử dụng lượng dữ liệu khổng lồ từ người dùng trên toàn cầu để cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa và quảng cáo nhắm mục tiêu. Nếu công ty bị chia tách, câu hỏi đặt ra là liệu những dữ liệu này sẽ được phân chia như thế nào và các phần mới của công ty có thể tiếp tục hoạt động hiệu quả như trước đây?

Chống độc quyền không phải lúc nào cũng thành công: Mặc dù các cơ quan quản lý đã thành công trong việc chia tách một số tập đoàn lớn trong quá khứ (như vụ AT&T vào năm 1982), nhưng không phải lúc nào các vụ chia tách này cũng mang lại kết quả tốt đẹp. Thực tế là đôi khi việc chia tách có thể dẫn đến sự hình thành của các công ty nhỏ hơn nhưng vẫn duy trì sự thống trị trong thị trường của mình, hoặc thậm chí khiến các công ty nhỏ này dễ dàng bị mua lại bởi các đối thủ khác.

Tác động của việc chia tách, nếu xảy ra

Nếu Google bị chia tách, tác động của nó đối với thị trường công nghệ sẽ rất lớn. Một số bộ phận của Google có thể trở thành những công ty độc lập, ví dụ như YouTube hoặc Google Cloud, và điều này có thể tạo ra sự cạnh tranh lớn hơn trong các lĩnh vực này. Các công ty nhỏ hơn có thể sẽ có cơ hội phát triển và cạnh tranh trực tiếp với các phần chia tách của Google.

Đối với người dùng, chia tách Google có thể đồng nghĩa với việc trải nghiệm dịch vụ của họ có thể thay đổi. Ví dụ, nếu YouTube trở thành một công ty độc lập, chính sách quảng cáo và quản lý nội dung của nền tảng này có thể sẽ khác so với khi nó nằm dưới sự kiểm soát của Google. Tương tự, các dịch vụ như Google Maps, Gmail, hay Android cũng có thể sẽ phát triển theo những hướng khác nhau nếu chúng được tách ra thành các công ty riêng biệt.

Logo của Google được trưng bày ở phía trước trụ sở công ty. (Ảnh: Getty Images)

Tuy nhiên, một số chuyên gia lo ngại rằng việc chia tách Google có thể dẫn đến sự kém hiệu quả trong việc cung cấp các dịch vụ miễn phí cho người dùng. Một trong những lý do Google có thể cung cấp các dịch vụ này miễn phí là do lợi nhuận đến từ hệ thống quảng cáo tích hợp chặt chẽ với dữ liệu người dùng. Nếu hệ thống này bị chia cắt, các dịch vụ miễn phí có thể trở nên ít khả thi hơn về mặt tài chính.

Các ví dụ lịch sử về chia tách công ty

Một trong những ví dụ nổi bật nhất về chia tách công ty độc quyền là vụ AT&T vào năm 1982. AT&T, lúc đó là công ty viễn thông lớn nhất Hoa Kỳ, đã bị chính phủ Mỹ chia tách thành bảy công ty con nhỏ hơn gọi là “Baby Bells.” Mục đích của việc chia tách này là để phá vỡ sự độc quyền của AT&T trong ngành viễn thông, đồng thời mở cửa cho sự cạnh tranh từ các đối thủ khác. Vụ chia tách này đã có hiệu ứng sâu rộng trên thị trường viễn thông và công nghệ Hoa Kỳ, tạo ra sự đổi mới và cạnh tranh mạnh mẽ hơn.

(Ảnh: Consumer Reports)

Tuy nhiên, không phải vụ chia tách nào cũng mang lại kết quả mong muốn. Ví dụ, vụ Microsoft vào những năm 1990 cũng là một trong những trường hợp nổi tiếng liên quan đến độc quyền. Microsoft bị cáo buộc đã sử dụng hệ điều hành Windows để loại bỏ sự cạnh tranh từ các trình duyệt web khác, đặc biệt là Netscape. Tuy nhiên, Microsoft không bị chia tách và họ đã đạt được một thỏa thuận với Bộ Tư pháp Hoa Kỳ. Kết quả là Microsoft tiếp tục duy trì sự thống trị của mình trong thị trường phần mềm, nhưng vụ việc này đã tạo ra tiền lệ cho các cuộc điều tra chống độc quyền trong ngành công nghệ sau này.

Việc chia tách Google có thể khả thi từ góc độ pháp lý và chống độc quyền, nhưng quá trình này sẽ gặp phải nhiều thách thức lớn. Cấu trúc phức tạp của Google và ảnh hưởng sâu rộng của nó đến cuộc sống hàng ngày của hàng tỷ người dùng trên toàn thế giới khiến việc chia tách trở nên khó khăn hơn rất nhiều so với các công ty độc quyền khác trong quá khứ. Tuy nhiên, nếu được thực hiện, việc chia tách này có thể mang lại sự cạnh tranh lớn hơn trên thị trường và mở ra nhiều cơ hội mới cho các công ty nhỏ hơn.