Ba "ngôi sao" biến mất trong một giờ: Bí ẩn thiên văn khiến giới khoa học bối rối suốt hơn 70 năm

Vũ trụ luôn là nơi ẩn chứa những điều kỳ bí mà con người khó lòng lý giải. Từ những lỗ đen nuốt chửng ánh sáng đến những vụ nổ siêu tân tinh rực rỡ như pháo hoa vũ trụ, không gian bao la luôn khiến ta kinh ngạc.

Nhưng có một hiện tượng xảy ra cách đây hơn 70 năm vẫn khiến các nhà khoa học hoang mang và tranh cãi không dứt: ba “ngôi sao” đột ngột biến mất chỉ trong vòng chưa đầy một giờ đồng hồ, một sự kiện mà đến nay vẫn chưa có lời giải thích thỏa đáng nào được đưa ra.

Tối ngày 19 tháng 7 năm 1952, tại Đài quan sát Palomar nổi tiếng ở Hoa Kỳ, các nhà thiên văn học như thường lệ đang tiến hành chụp ảnh bầu trời. Lúc 8 giờ 52 phút tối, kính thiên văn thu được hình ảnh của ba điểm sáng đặc biệt rực rỡ và ổn định, trông giống hệt những ngôi sao bình thường, tập trung gần nhau trên nền trời.

Các vòng sáng rõ nét của chúng cho thấy đây là những nguồn sáng tĩnh, không chuyển động đáng kể so với phông nền sao. Tuy nhiên, điều kỳ lạ xảy ra chỉ 53 phút sau đó: khi kính thiên văn quay trở lại khu vực này lúc 9 giờ 45 phút để chuẩn bị chụp một bức ảnh tiếp theo, cả ba điểm sáng ấy đã hoàn toàn biến mất, không để lại bất kỳ dấu vết nào.

Suốt hơn 70 năm sau đó, dù đã sử dụng các kính viễn vọng hiện đại hơn như kính Canary để quan sát sâu, các nhà khoa học vẫn không thể tìm lại ba "ngôi sao" bí ẩn ấy lần nào nữa.

Hiện tượng này nhanh chóng gây chấn động trong giới thiên văn học. Vì thông thường, một ngôi sao không thể “biến mất” một cách đột ngột như vậy.

Quá trình tiến hóa của một ngôi sao, dù là cháy hết nhiên liệu hay phát nổ thành siêu tân tinh, cũng kéo dài từ vài ngày đến hàng tỷ năm, tùy theo khối lượng và tính chất của ngôi sao đó.

Sự biến mất đột ngột chỉ trong vòng chưa đầy một tiếng đồng hồ, và lại xảy ra đồng thời với ba nguồn sáng gần nhau, là điều hoàn toàn bất thường, thậm chí là chưa từng được ghi nhận.

Ban đầu, một số người nghi ngờ đây là lỗi của thiết bị hay ảnh hưởng từ môi trường chụp. Tuy nhiên, đặc điểm vòng tròn ổn định của các điểm sáng trên ảnh loại bỏ khả năng các vật thể chuyển động như máy bay, vệ tinh hay thiên thạch.

Cũng không thể là các vệ tinh địa tĩnh phản chiếu ánh sáng Mặt Trời, bởi vào năm 1952, vệ tinh nhân tạo đầu tiên vẫn chưa được phóng lên (Sputnik 1 mãi đến năm 1957 mới ra mắt). Vậy nên, giả thuyết vệ tinh cũng bị loại bỏ.

Khi so sánh ảnh chụp bằng hai loại độ nhạy ánh sáng (một ảnh đỏ và một ảnh xanh) người ta phát hiện ra sự khác biệt đáng ngờ: ba nguồn sáng chói lọi xuất hiện trong ảnh đỏ nhưng lại không có mặt trong ảnh xanh.

Điều này khiến các nhà khoa học phải nghiêm túc xem xét đến khả năng ba "ngôi sao" ấy chỉ là hiện tượng thoáng qua, không phải là các sao thực thụ đang hiện diện lâu dài trên bầu trời.

Một trong những giả thuyết được nhắc đến là vụ nổ siêu tân tinh, khi một ngôi sao phát nổ và phát ra ánh sáng cực mạnh trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, ánh sáng của một siêu tân tinh thường duy trì trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần, chứ không thể tắt trong vòng vài chục phút như ba điểm sáng này. Hơn nữa, xác suất để ba vụ nổ siêu tân tinh xảy ra cùng lúc, lại gần nhau đến mức xuất hiện trong cùng một bức ảnh, là điều gần như không thể.

Một số nhà nghiên cứu khác đề xuất rằng có thể ba điểm sáng là hình ảnh phản chiếu từ một nguồn sáng duy nhất, thông qua hiệu ứng thấu kính hấp dẫn. Đây là hiện tượng xảy ra khi một vật thể có khối lượng lớn (như lỗ đen hoặc cụm thiên hà) nằm giữa nguồn sáng và người quan sát, làm bẻ cong ánh sáng từ nguồn sáng và tạo ra nhiều hình ảnh ảo.

Một ví dụ nổi tiếng là “Thánh giá Einstein”, nơi một nguồn sáng duy nhất bị bẻ cong thành bốn điểm sáng riêng biệt do hiệu ứng này. Nếu giả thuyết này đúng, ba “ngôi sao” có thể chỉ là hình ảnh nhân bản của một sự kiện duy nhất, có thể là một ngôi sao khổng lồ hoặc một hiện tượng bùng nổ mạnh mẽ như vụ nổ tia gamma và khi điều kiện trọng lực ở phía trước thay đổi, hình ảnh thấu kính biến mất, khiến chúng "bốc hơi" hoàn toàn khỏi tầm quan sát.

Một chi tiết đáng chú ý khác là khoảng cách góc giữa ba điểm sáng chỉ khoảng 10 giây cung, tương ứng với khoảng cách không quá 2 năm ánh sáng nếu chúng thực sự liên kết nhân quả với nhau trong cùng một hiện tượng.

Điều này lại mâu thuẫn với kiến thức hiện tại, vì ngoài Mặt Trời , ngôi sao gần nhất, Proxima Centauri cũng cách chúng ta hơn 4 năm ánh sáng. Nếu như ba điểm sáng thực sự là các ngôi sao ở gần, thì lẽ ra chúng phải là những vật thể dễ phát hiện và quen thuộc. Nhưng rõ ràng là không.

Chính sự mâu thuẫn giữa quan sát thiên văn và phân tích logic này đã khiến bí ẩn về ba “ngôi sao” biến mất trở thành một hiện tượng gây bối rối sâu sắc. Về mặt hình ảnh, chúng giống hệt như các ngôi sao; nhưng về mặt lý luận, chúng không thể là các ngôi sao.

Phải chăng đây là một dạng hiện tượng hoàn toàn mới mà chúng ta chưa từng biết tới? Một lời nhắn từ vũ trụ xa xôi? Hay đơn giản là một sự trùng hợp cực kỳ hiếm hoi trong tự nhiên?

Dù các thiết bị hiện đại như kính viễn vọng James Webb (JWST) ngày nay có thể quan sát sâu hơn bao giờ hết, thì thời điểm tốt nhất để quan sát hiện tượng này đã trôi qua.

Giới thiên văn học buộc phải chấp nhận rằng có lẽ chúng ta đã bỏ lỡ một trong những manh mối quý giá nhất về một hiện tượng thoáng qua không thể tái hiện.

Cũng giống như những sao chổi bất chợt lướt ngang bầu trời rồi biến mất trong đêm tối, có những khoảnh khắc trong vũ trụ chỉ xảy ra một lần – và nếu không kịp nắm bắt, chúng sẽ mãi mãi trở thành bí ẩn.

Bí ẩn về ba “ngôi sao” biến mất đột ngột năm 1952 vẫn tiếp tục làm đau đầu các nhà thiên văn học. Liệu tương lai có thể mang lại một bước ngoặt khoa học, hay đây sẽ mãi là một trong những bí ẩn chưa lời giải trong lịch sử khám phá vũ trụ?

Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ, nhưng chính những điều kỳ bí như vậy lại càng thôi thúc nhân loại tiếp tục ngẩng đầu lên trời, tìm kiếm những câu chuyện chưa kể giữa vô tận tinh không.